Annie Ernaux, laureatka literackiego Nobla 2022, należy dzisiaj bez wątpienia do najbardziej cenionych i rozpoznawalnych w świecie pisarzy języka francuskiego. Debiutowała w roku 1974 powieścią Les Armoires vides. W jej dużym dorobku wyróżnia się powieści Une femme (1987), La Honte (1997), Écrire la vie (2011), Mémoire de fille (2016). Ostatnia jej powieść Le jeune homme ukazała się w tym roku. Jej powieści zostały przetłumaczone na wiele języków. W tym dwie przetłumaczone na język polski: w roku 1989 Miejsce (La place), w roku obecnym Lata (Les années).
Przed Nagrodą Nobla powieściowe dzieło Annie Ernaux zdobyło wiele ważnych nagród, w tym w ostatnim czasie niezwykle cenioną w świecie literackim Prix Prince Pierre de Monaco. Mimo wielu francuskich Nobli, podkreśla się w bezposrednich reakcjach na jej tak zaszczytne wyróżnienie, że jest pierwszą francuską autorką nagrodzoną tą Nagrodą. Podnosi się też, że na liście francuskich laureatów literackiego Nobla zajmuje miejsce szesnaste. Jej bezpośrednimi poprzednikami byli Jean-Marie Gustave Le Clézio (2008) i Patrick Modiano (2014). W swoim werdykcie Akademia Szwedzka podkreśla "odwagę i kliniczną ostrość, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia pamięci osobistej".
Ceniona na świecie za dzieło, które bardzo często określa się jako autobiograficzne, choć sama Annie Ernaux w swoich wypowiedziach dystansuje się względem tego typu jednoznacznych określeń. Jeśli uznać je za słuszne, to należy dodać, że jej powieściom blisko by było do pojęcia autobiografii zbiorowej, pewnego pokolenia, do którego Ernaux nie tylko należy, lecz się przyznaje. To pokolenie urodzone w czasach II wojny światowej, które dorastało w okresie powojennym. Stąd, ze względu na chęć zachowania wierności opisywanej rzeczywistości te niby-autobiografie, zwane niekiedy autofikcjami, łączy się czasami z poetyką reportażu. W związku z tym krytyka francuska podkreśla jej suchy, "płaski" styl pisania, który z powodu swej "neutralności" przywołuje na myśl écriture blanche Rolanda Barthesa.
Być wiernym rzeczywistości to dla Annie Ernaux w pierwszym rzędzie zainteresowanie problemami społecznymi. Urodzona w 1940 roku, wychowana, jak sama podkreśla, w środowisku robotniczym, o tym właśnie opowiada, zwracając przy tym uwagę na problem nierówności społecznych. Politycznie zaangażowana nigdy nie ukrywała swoich lewicowych przekonań. Jej powieściowa twórczość to ponawiane przez autorkę Lat – powieści uznawanej za najbardziej dla niej reprezentatywną – próby zrozumienia rzeczywistości, jej przybliżenia, objaśniania. Nie pomija przy tym tego, co w otaczającej ją rzeczywistości najbardziej aktualne, najbardziej kontrowersyjne. W jednym z wywiadów powiedziała, że jej twórczość sytuuje się "między literaturą, socjologią i historią". Należy dodać, iż za tego typu autobiografią stoją jednak naznaczone emocjami, osobiste doświadczenia pisarki.
W. Rapak